Lớn lên ở A Lưới - nơi người dân chủ yếu sống bằng nghề nông, Nguyên và Tùng luôn trăn trở làm sao nâng cao năng suất cây trồng mà vẫn thân thiện với môi trường. Một hôm, chứng kiến những đống tro trấu bị đốt sau mùa thu hoạch, hai bạn nảy ra ý tưởng: “Liệu có thể tận dụng phế phẩm này để làm phân bón?”. Quan sát thực tế, Nguyên và Tùng nhận thấy tro trấu thường bị bỏ hoang hoặc đốt, gây ô nhiễm. Trong khi đó, nhiều tài liệu khoa học đã chứng minh tro trấu hun có hàm lượng khoáng chất cao, nếu được xử lý hợp lý sẽ trở thành một loại phân bón hiệu quả.
"Ban đầu, chúng em tìm hiểu về cách xử lý tro trấu để tận dụng làm phân bón, rồi tiếp tục tìm hiểu về nano bạc được ứng dụng rộng rãi trong nông nghiệp với khả năng kháng khuẩn, kháng bệnh cao. Cuối cùng chúng em quyết định kết hợp hai yếu tố này để tạo ra một loại phân bón hoàn toàn tự nhiên, hữu ích cho cây trồng”, Thảo Nguyên chia sẻ.
Bắt đầu nghiên cứu đề tài từ tháng 8/2024, Nguyên và Tùng đã mất 4 tháng để thực hiện các thí nghiệm và thu thập dữ liệu. Giai đoạn đầu, việc chiết xuất dung dịch từ tro trấu gặp khó khăn, việc điều chế nano bạc đòi hỏi độ chính xác cao, một sai sót nhỏ có thể ảnh hưởng đến kết quả thí nghiệm. Điều thuận lợi với các em là thầy Nguyễn Ngọc Toàn - giáo viên hướng dẫn đề tài và các thầy, cô giáo luôn sát cánh động viên, giúp tìm ra lỗi sai để khắc phục”.
Nhờ sự kiên trì, cuối cùng, dịch chiết tro trấu kết hợp nano bạc đã được hoàn thiện. Kết quả thí nghiệm trên nhiều loại cây trồng cho thấy loại phân bón này giúp cây phát triển tốt, giảm tình trạng nhiễm bệnh, đặc biệt là các loại bệnh phổ biến trên rau màu và lúa.
Thầy Nguyễn Ngọc Toàn đánh giá cao giá trị thực tiễn của công trình nghiên cứu: "Dự án giúp học sinh hiểu sâu hơn về ứng dụng khoa học vào nông nghiệp, mở ra hướng đi mới cho việc tái chế phế phẩm nông nghiệp, tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao hơn thay vì lãng phí. Đây là hướng nghiên cứu khá hay và mang nhiều lợi ích".
“Kết hợp nano bạc với dịch chiết từ tro trấu vừa giúp cây trồng hấp thụ dinh dưỡng tốt, vừa tăng khả năng chống chịu với sâu bệnh. Nếu được đầu tư phát triển, có thể tạo ra một dòng phân bón hữu cơ thay thế phân hóa học trong tương lai”, thầy Toàn cho hay.
Thảo Nguyên xúc động chia sẻ: “Ban đầu, chúng em cũng khá lo lắng vì biết rằng học sinh miền núi như chúng em có nhiều hạn chế so với các bạn ở thành phố. Nhưng chúng em tin rằng chỉ cần đủ đam mê và quyết tâm, không gì là không thể. Giải thưởng này là động lực để chúng em tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học”.
Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục thử nghiệm trên nhiều loại cây trồng khác, đánh giá hiệu quả lâu dài và cải tiến công thức để đạt chất lượng tối ưu nhất.