Ngày xưa, nem công chả phụng được làm từ thịt chim công và chim phụng (phượng) thật. Ngày nay, công và phượng là hai loài chim quý hiếm, săn bắn chúng làm món ăn là phạm pháp nên để tái hiện lại món nem công chả phượng xưa, người ta trình bày chúng theo "kiểu cách" vua chúa, đảm bảo vừa ngon, vừa có tác dụng trị bệnh, tất nhiên có nêm thêm thảo phẩm trong chế biến. 

Nem công là món ăn đặc sản, được chế biến không qua nấu nướng. Thực phẩm tự chín nhờ quá trình lên men vi sinh do tác động của các gia vị có tính nóng (riềng, tỏi, tiêu..), phối hợp với nguyên liệu chính là thịt đùi công được giã mịn. 

Thịt công có tính giải độc. Thịt công hấp thụ vào máu có khả năng giải độc tố. Chính đây là điều then chốt để hiểu vì sao nem công lại là món ăn quý.

Tại Việt Nam, chim phượng là chim đực, chim cái được gọi là hoàng (phượng hoàng). Loài chim này chỉ sống ở núi cao, ít người trông thấy. Thịt phượng được giã mịn, nêm gia vị, gói vào lá chuối thật kín rồi hấp chín. Cũng như chim công, thịt chim phượng vừa giàu dinh dưỡng, vừa có tác dụng dược tính nhằm bảo vệ tối đa sức khỏe.

Nem công chả phụng (Ảnh: Nguyễn Phúc Bảo Minh)

Để làm được món ăn này, tương truyền người dân khắp mọi miền đất nước, mỗi khi bắt được loài chim phượng trĩ, phải tiến cung. Đội Thượng Thiện đã dày công nghiên cứu từ kỹ thuật chế biến đến các dược tính của món ăn nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe quân vương.

Vào thời phong kiến, sức khỏe của đấng đế vương là thứ luôn được đặc lên hàng đầu. Việc tranh giành ngôi báu khiến họ có thể đầu độc lẫn nhau. Vì vậy, nem công chả phụng được xem như vị thần hộ mệnh, không thể thiếu trong bữa ăn của bậc vương giả xưa.

Món ăn vương giả ấy từ cung đình nội phủ lan tỏa đến các bếp lửa của các quan lại, thị dân giàu có ở kinh đô.

Ngày nay, với sự khéo léo, tài hoa của người phụ nữ Huế, món Nem Công chả phụng vẫn được gìn giữ qua bao thế hệ và tiếp biến cùng sự sáng tạo. Đầu chim phượng được làm bằng củ cải, mào làm bằng cà rốt, mỏ làm bằng ớt đỏ và phần thân được làm từ những thực phẩm trang trí rất bắt mắt. Lọn nem (các phần tạo ra thân công) được chế biến từ thịt thăn heo...

Nghệ nhân nhân dân Ẩm thực Việt Nam Tôn Nữ Thị Hà và Nghệ nhân ưu tú Ẩm thực Việt Nam Phan Tôn Gia Hiền quảng diễn món Nem Công chả Phụng tại Ngày hội "Huế - Kinh đô ẩm thực" ngày 30/4/2022 (Ảnh: Đức Quang)

Khi đặt chân đến Huế, sẽ rất thú vị nếu bạn được thưởng thức hoặc mua món ăn này về làm quà tặng cho gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Nem Công chả Phụng được xem là đặc sản riêng của vùng cố đô Huế, nó đã được người dân nơi đây gìn giữ, biến tấu và phát huy qua bao thế hệ, đồng thời món ăn này được xem là một nét văn hóa trong ẩm thực Việt Nam.

Địa chỉ gợi ý thưởng thức Nem công chả Phụng tại Huế:

Nhà hàng Tịnh Gia Viên

7 Kiệt/28 Lê Thánh Tôn, Thành Nội Huế

Điện thoại: 0914 215 033

Nhà hàng Không Gian Xưa Huế

76 Lê Lợi, Tp. Huế/ 205 Điện Biên Phủ, Tp. Huế

Điện thoại: 0234 3696 788 - 0905142200

Nhà hàng Cung Đình Huế

03 Nguyễn Sinh Sắc, Vỹ Dạ, Tp. Huế

Điện thoại: (0234) 3897 202 - 3812 761