Hải Vân Quan được xây dựng năm Minh Mạng thứ 7 (1826), tọa lạc trên đỉnh đèo Hải Vân, ở độ cao 496m so với mặt nước biển, thuộc dãy núi Bạch Mã - Hải Vân, thuộc địa phận Thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế và phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng. Nơi đây không chỉ được được mệnh danh là "Thiên hạ đệ nhất hùng quan" mà còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, là một đồn lũy quân sự với nhiều công trình gồm hệ thống thành lũy, nhà kho, nhà trú sở, pháo đài thần công... và đã được xếp hạng là Di tích cấp Quốc gia theo quyết định số 1531/QĐ-BVHTTDL ngày 14/4/2017 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. Đây cũng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia duy nhất ở Việt Nam thuộc quyền quản lý của hai địa phương là tỉnh Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng.
HẢI VÂN QUAN - THIÊN HẠ ĐỆ NHẤT HÙNG QUAN
Đông đảo nhân dân và du khách tham quan Hải Vân Quan trong ngày đầu mở cửa miễn phí
Trước đó, vào cuối năm 2021, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao TP Đà Nẵng tổ chức lễ khởi công dự án bảo tồn tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan với tổng mức đầu tư dự án hơn 42 tỷ đồng từ nguồn ngân sách thành phố Đà Nẵng 50% và ngân sách tỉnh Thừa Thiên Huế 50%, thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2023. Ngày 25/7/2023 Uỷ ban Nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế ra quyết định số 1779/QĐ-UBND Thừa Thiên Huế, về việc phê duyệt điều chỉnh dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan. Sau hơn 2 năm thực hiện trùng tu, đến nay cơ bản đã đảm bảo phục hồi, tu bổ lại một số hạng mục công trình gốc của di tích như cổng “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” (hướng về Đà Nẵng), cổng Hải Vân Quan (hướng về Thừa Thiên Huế), nhà trú sở, hệ thống Trường Thành.
Các hạng mục công trình sau trùng tu góp phần tạo nên diện mạo đầy đủ và đảm bảo giá trị kiến trúc, lịch sử cho danh thắng Hải Vân Quan - "Thiên hạ đệ nhất hùng quan"
Hải Vân Quan sẽ mở cửa miễn phí cho nhân dân và du khách tham quan kể từ hôm nay cho đến khi hai địa phương thống nhất việc xây dựng bảng giá vé phù hợp nhằm thống nhất về phương án quản lý, phát huy giá trị di tích.
Hải Vân Quan mở cửa đón khách tham quan sẽ là địa chỉ check-in mới mẻ cho nhân dân và du khách trên hành trình khám phá di sản miền Trung.