Hơn 100 năm hình thành và phát triển, từ tên gọi Musée Khải Định – Bảo tàng Khải Định ban đầu cho đến Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế ngày nay đã trở thành một địa chỉ văn hoá, nơi lưu giữ tinh hoa của vương triều nhà Nguyễn.
Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế được thành lập năm 1923, là một trong những bảo tàng đầu tiên ở Việt Nam. Tọa lạc tại số 3, đường Lê Trực, thành phố Huế, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế có khuôn viên rộng 6.330 m2, tòa nhà chính giữa có diện tích 1.185m2 và một số nhà phụ dùng làm các kho tàng trữ cổ vật và sân vườn.
Dù Bảo tàng đã nhiều lần thay đổi tên gọi, nhưng trụ sở chính vẫn là điện Long An - ngôi điện nằm trong cung Bảo Định, xây dựng vào năm 1845 dưới thời vua Thiệu Trị, được đánh giá là cung điện đẹp nhất còn lại cho đến ngày nay. Đây là một công trình kiến trúc tuyệt mỹ bằng gỗ lim, được xây dựng theo phong cách nghệ thuật kiến trúc cung điện độc đáo của Huế. Ngôi điện được làm theo kiểu “trùng thiềm điệp ốc” với 128 cột. Trang trí nội ngoại thất cực kỳ phong phú, giàu tính nghệ thuật và rất thanh nhã. Trên bờ nóc và bờ quyết của bảo tàng được trang trí hình “lưỡng long tranh châu” và hình “tứ linh: Long, lân, quy, phụng". Nhiều nhà nghiên cứu mỹ thuật đã đồng ý với nhau rằng đây là “tòa nhà nguy nga tráng lệ vào hạng đẹp nhất của các cung điện Việt Nam”.
Bảo tàng hiện lưu giữ nhiều hiện vật được công nhận là Bảo vật Quốc gia
Bảo tàng hiện đang trưng bày và lưu giữ, bảo quản hơn 11.000 hiện vật, phần lớn có xuất xứ từ cung đình triều Nguyễn như: Bộ sưu tập đồ sứ, sưu tập đồ pháp lam, sưu tập trang phục cung đình, sưu tập ấn triện, sưu tập nhạc khí dùng trong các cuộc lễ tế, sưu tập tranh gương, sưu tập đồ gỗ sơn son thếp vàng và khảm cẩn, sưu tập súng thần công thời chúa Nguyễn và vua Nguyễn. Trong đó có 8 hiện vật/bộ hiện vật với 33 hiện vật đơn lẻ được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia.
Các sưu tập của Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế phản ánh đời sống vật chất, lễ nghi chính trị và tư tưởng của tầng lớp quý tộc, vua quan nhà Nguyễn, thể hiện qua các trang phục cung đình, đồ sứ ngự dụng, đồ tự khí, đồ gỗ trang trí nội thất, các vật dụng dùng trong sinh hoạt và nghi lễ với nhiều loại chất liệu khác nhau: Vàng, bạc, đồng, xương, ngà, pháp lam, gốm sứ, gỗ, vải, giấy.
Đặc biệt, bảo tàng còn sở hữu Khu cổ vật Champa được thành lập theo Nghị định ngày 26/12/1927 của hoàng đế Khải Định nhằm giới thiệu những tác phẩm tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Champa trong nhiều thế kỷ, thể hiện vị trí đặc biệt của văn hóa Champa trong tiến trình hình thành và phát triển những giá trị đặc sắc của văn hóa Huế.
Bảo tàng Cổ vật Cung Đình là một công trình quan trọng nằm trong quần thể di tích được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá Thế giới năm 1993. Đây xứng đáng là một điểm đến nhất định không thể bỏ qua đối với những bạn yêu thích tìm hiểu về lịch sử, đặc biệt là triều đại nhà Nguyễn.