Ẩm thực dân gian Huế: Sự phản ánh của người Huế vào đời sống ẩm thực

Có lẽ chỉ có ở xứ Huế là nơi duy nhất có sự phản chiếu của ẩm thực cung đình lên ẩm thực dân gian. Các món ăn trong dân gian Huế kể về độ phong phú không đếm hết. Có các món ăn nổi tiếng và quen thuộc như tôm chua, bún bò Huế, bánh canh cá lóc, nem lụi, cơm hến,… Huế có thể nói là nơi tụ hội của vô vàn các loại bánh như bánh canh Nam Phổ, bánh khoái, bánh bèo, bánh nậm, bánh bột lọc Huế, bánh ướt,… Chưa kể các loại nem, chả, tré, các loại chè Huế. Bên cạnh đó còn phải kể đến ẩm thực chay của Huế cũng là một bộ phận ẩm thực quan trọng đi song hành.

Yếu tố địa lí có bờ biển dài và khí hậu ưu ái nên các loài thủy hải sản lẫn những gia vị của người Huế luôn có mùi thơm đặc trưng. Các vị cay, chua, chát, đắng luôn được người Huế sử dụng triệt để, tài tình trong nền ẩm thực của mình. Ẩm thực là một cách mà người Huế khẳng định lẽ “sống đẹp”. Dưới bàn tay và sự thu vén tận tâm của người phụ nữ Huế. Món ăn Huế đã tạo thành một dòng chảy bất tận trong chính dòng hải lưu ẩm thực riêng biệt so với các nền văn hóa ẩm thực khác trên khắp cả nước.

Ẩm thực dân gian Huế: Những món ăn đặc trưng quen thuộc

Cơm hến

Đây là một món ăn mộc mạc, dân giã mà du khách có thể tìm thấy ở bất cứ đâu ở xứ Huế. Nguyên liệu chính để làm món ăn này là hến và cơm trắng. Để làm được món ăn đúng chuẩn thì hến phải được lấy từ Cồn Hến của xứ Huế. Thưởng thức bát cơm hến, thực khách sẽ phải trầm trồ, xuýt xoa bởi vị cay xé của nước hến, vị mặn của ruốc, vị giòn của da heo rán giòn, tóp mỡ,… quyện lẫn vị cay nồng của các loại gia vị ăn kèm. Bát cơm hến với những con hến nhỏ li ti bình dị gần gũi. Nhưng qua bàn tay chế biến đã được trở thành món ăn gợi nhớ thương cho bất cứ ai đặt chân đến Huế.

Bún bò Huế

Khác với người miền Nam, nơi mà tô bún bò Huế có vị ngọt thanh dễ chịu từ xương. Người Huế họ dùng xác ruốc để chắt lấy vị. Chính vì thế, bát bún bò Huế truyền thống muốn chuẩn vị là phải mặn nồng, đậm đà hơn nhiều. Một điểm khác biệt giữa bún bò ở Huế với ở những vùng miền khác chính là sợi bún. Với món này, người Huế đặc biệt dùng bún gạo sợi nhỏ, hay còn gọi là bún tươi.

Có lẽ một trong những thông tục ưa thích của người dân xứ Cố đô chính là chậm rãi thưởng thức một bát bún bò, nhấm nháp một tách trà và chia sẻ những câu chuyện với nhau. Điều đặc biệt là vị của bún bò Huế cũng thay đổi thay đổi theo mùa. Mùa đông thì đậm hơn, nước dùng có thêm vị xả để xua tan bớt cái lạnh ngoài trời. Còn mùa hè nhạt hơn cùng với đĩa rau sống bên cạnh cho đỡ ngấy lại mát mắt.

Ẩm thực dân gian Huế: Nơi hội tụ của vô vàn các loại bánh

Bánh canh Nam Phổ

Bánh canh Nam Phổ là món ngon gia truyền, người dân nơi đây vẫn tự hào về món bánh canh Nam Phổ nổi danh thiên hạ. Không biết món ăn này có từ bao giờ. Nhưng nhiều gia đình ở làng Nam Phổ đã gắn bó với gánh bánh canh 3-4 đời nay. Bánh canh Nam Phổ xuất phát từ làng Nam Phổ. Đây là món hàng rong phổ biến tại làng này, một nơi cách trung tâm thành phố khoảng 10 km. Bạn sẽ thấy nước bánh có hơi đục và kẹo do bánh canh Nam Phổ được nấu từ bột gạo và bột lọc.

Nhưng không cần phải đi đến làng Nam Phổ mới ăn được món đặc sản Huế này, ngay trong trung tâm thành phố Huế cũng có rất nhiều nơi bán. Không chỉ thu hút bởi mùi vị, tô bánh canh thật hấp dẫn với màu trắng của bánh xen lẫn nhân tôm thịt và màu xanh mướt của hành lá. Hương vị đậm đà của món ăn này tạo nên nét ẩm thực rất riêng của Cố đô Huế.

Bánh bột lọc – Bánh bèo – Bánh nậm

Thưởng thức bánh bèo Huế đúng nghĩa phải là bánh được làm trong từng chén nhỏ và sắp lên cái mẹt tre. Trên mặt những chiếc bánh trắng muốt ấy là màu cam đỏ của tôm chấy, màu vàng của hành phi và tóp mỡ cùng màu xanh của mỡ hành. Thêm chút nước mắm ớt lên trên trước khi ăn. Bạn sẽ cảm thấy như tất cả tinh hoa đất trời đều tụ lại trong chén bánh.

Bánh bột lọc Huế được chia làm hai loại là bánh gói lá và bánh trần không gói. Nhưng loại nào cũng đều hấp dẫn thực khách nhờ phần bột chín trong suốt để lộ ra phần tôm đỏ gạch đẹp mắt và ngon miệng. Nhân bánh thường là tôm, thịt ba chỉ thái nhỏ, cũng có nơi để nguyên con tôm nhỏ.

Bánh nậm Huế cũng là một trong những món ăn vặt yêu thích của người dân nơi đây, xuất hiện nhiều trên các gánh hàng rong ở khắp thành phố Huế. Chiếc bánh nậm hình chữ nhật, được bọc trong lá dong. Với lớp bột trắng ngần điểm thêm màu tôm đỏ hồng bắt mắt. Một bát bánh nậm thường sẽ có thêm chả tôm, nước mắm ngọt để làm đậm thêm vị bánh.

Ẩm thực dân gian Huế: Nem – Tré – Chè ở Huế

Nem lụi Huế

Món ăn được chế biến dân dã và đơn giản. Nhưng nhờ vào sự thích đậm đà, nhiều hương vị của người Huế mà món đặc sản Huế này có hương thơm có thể khiến lòng thực khách xuyến xao. Nem lụi Huế thường được ăn kèm với rau sống, thơm, khế, giá, ớt như cuộn thịt của người miền Nam. Điều khác biệt ở món ăn này chính là món nước chấm đặc biệt. Đảm bảo bạn ăn một lần là sẽ nhớ thương mãi.

Tré Huế

Vị của tré thơm mùi thính, vị ngọt đậm, hơi chua. Tré Huế có hai loại là tré heo và tré bò. Tuy nhiên, món tré Huế không có một cách làm cụ thể nào cả nên mùi vị, màu sắc cũng đa dạng tùy vào sở thích của người làm. Trên bàn ăn của gia đình người Huế, tré là một món khai vị hoặc nhấm với rượu không thể thiếu. 

Chè Huế

Nếu Hà Nội có 36 phố phường thì Huế lại ấn tượng với thực đơn chè cung đình 36 món, mỗi loại một hương vị riêng. Nếu thích vị ngọt bùi, thơm mát, du khách có thể chọn chè hạt sen, chè đậu xanh. Còn nếu thích trái cây thì chè xanh dứa, chè hạt lựu, chè môn sáp vàng, chè bông cau là lựa chọn tuyệt vời.

Chè cung đình không chỉ hấp dẫn ở hương vị tự nhiên, tinh túy tiết ra từ nguyên liệu nấu mà còn ấn tượng bởi cách bài trí đẹp mắt cùng hương thơm quyến rũ. Chỉ hai chữ “cung đình” cũng đủ để toát lên sự tinh tế, cầu kỳ trong cách chế biến. Để rồi khi cầm trên tay ly chè Huế, du khách bỗng trở nên chậm rãi, nhâm nhi vị ngon, thơm, bùi, ngọt hòa quyện trong từng loại hạt, chén chè.

Những món ẩm thực dân gian Huế dù là cao lương mỹ vị hay dân dã đơn sơ, đều làm cho ai đó một lần nếm qua phải xuýt xoa khen ngon, để rồi lưu luyến mãi cái hương vị khó quên ấy.